Jak inflacja wpływa na raty kredytów i składki ubezpieczeniowe?

Wysoka inflacja to temat, który od kilku lat nie schodzi z ust ekonomistów i zmartwionych konsumentów. Wzrost cen dotyka każdego — od właścicieli firm po osoby spłacające kredyty hipoteczne czy kupujące polisę ubezpieczeniową. Ale jak dokładnie inflacja wpływa na raty kredytów i składki ubezpieczeniowe? Czy można się przed tym w jakikolwiek sposób zabezpieczyć?

W tym artykule wyjaśniamy, jak działa mechanizm inflacji w kontekście bankowości i ubezpieczeń, a także podpowiadamy, co możesz zrobić, by ograniczyć jej negatywne skutki.

Czym jest inflacja i dlaczego wpływa na finanse osobiste?

Inflacja to wzrost ogólnego poziomu cen dóbr i usług w gospodarce. Oznacza to, że za tę samą kwotę pieniędzy można kupić mniej niż wcześniej. W praktyce spada więc siła nabywcza pieniądza.
Dla banków, firm ubezpieczeniowych i konsumentów oznacza to jedno — zmieniające się realne wartości zobowiązań, oszczędności i kosztów życia.

Kiedy inflacja rośnie, rośnie również stopa procentowa NBP, a wraz z nią oprocentowanie kredytów i rentowność lokat. Ale nie każdy kredyt reaguje na inflację w taki sam sposób.

Wpływ inflacji na raty kredytów

1. Kredyty o zmiennym oprocentowaniu

W Polsce większość kredytów hipotecznych i konsumpcyjnych ma zmienne oprocentowanie, uzależnione od stopy referencyjnej (np. WIBOR, a obecnie także WIRON).
Gdy inflacja rośnie, Rada Polityki Pieniężnej podnosi stopy procentowe, aby ograniczyć tempo wzrostu cen. W efekcie:

wzrasta oprocentowanie kredytów,
rosną miesięczne raty,
część domowych budżetów zostaje mocno obciążona.

Przykład: kredytobiorca, który w 2021 r. płacił ratę 1800 zł, po serii podwyżek stóp mógł płacić nawet 3000 zł miesięcznie. To wzrost o ponad 60%.

2. Kredyty o stałym oprocentowaniu

Osoby, które wybrały kredyt ze stałym oprocentowaniem, mają więcej spokoju. Wysokość ich rat pozostaje niezmienna przez określony czas (np. 5 lat). Jednak po zakończeniu okresu stałej stopy, bank może zaproponować nowe warunki — często już dostosowane do aktualnego poziomu inflacji.

3. Kredyty firmowe i inwestycyjne

Inflacja wpływa także na zdolność kredytową firm. Wyższe koszty surowców, energii czy usług obniżają marże przedsiębiorstw, co sprawia, że trudniej im obsługiwać zadłużenie. Banki w okresach inflacyjnych zaostrzają politykę kredytową, żądając większych zabezpieczeń i wyższych marż.

Wpływ inflacji na składki ubezpieczeniowe

Inflacja oddziałuje nie tylko na kredyty, lecz również na ubezpieczenia majątkowe, komunikacyjne i zdrowotne. Działa tu kilka mechanizmów.

1. Rosnące koszty napraw i odszkodowań

Wzrost cen części zamiennych, materiałów budowlanych czy usług warsztatowych powoduje, że ubezpieczyciele muszą wypłacać wyższe odszkodowania. Aby zachować rentowność, podnoszą więc składki.
Przykładowo, koszt naprawy samochodu po kolizji w 2020 r. był o 20–30% niższy niż obecnie. Firmy ubezpieczeniowe dostosowują więc cenniki do realiów rynkowych.

2. Wzrost wartości mienia i sum ubezpieczenia

Inflacja podnosi także wartość odtwarzania majątku. Dom, który był wart 600 tys. zł, może kosztować dziś 800 tys. zł — a to oznacza, że również suma ubezpieczenia powinna być wyższa. Jeśli tego nie zrobisz, narażasz się na tzw. niedoubezpieczenie, czyli sytuację, w której wypłata odszkodowania nie pokryje pełnej wartości szkody.

3. Ubezpieczenia na życie i zdrowotne

Wysoka inflacja może wpływać na realną wartość świadczeń z polis na życie. Stała suma ubezpieczenia (np. 100 000 zł) po kilku latach inflacji nie ma już takiej siły nabywczej jak dawniej. Dlatego warto rozważyć waloryzację polisy lub wybór produktu, który automatycznie indeksuje świadczenia o wskaźnik inflacji.

Jak chronić się przed skutkami inflacji?

Wybieraj kredyty ze stałą stopą procentową – przynajmniej na kilka pierwszych lat.
Negocjuj warunki ubezpieczeń – porównuj oferty i sprawdzaj, czy polisa uwzględnia wzrost wartości mienia.
Regularnie aktualizuj sumę ubezpieczenia – zwłaszcza w przypadku nieruchomości i mienia firmowego.
Buduj poduszkę finansową